โฉนดที่ดินหาย-ชำรุด ทำอย่างไร สรุป 3 ขั้นตอนการขอออกโฉนดใหม่

โฉนดที่ดินหาย หรือชำรุด ปัญหาที่ไม่มีใครอยากให้เกิด แต่โฉนดที่ดินก็ไม่ใช่ของที่ใครจะพกติดอยู่กับตัวตลอดเวลา วันดีคืนดีอาจเกิดเรื่องไม่คาดฝัน ไม่ว่าจะเป็นการโจรกรรมทำให้โฉนดที่ดินหาย หรือน้ำ ไฟ ความชื้น ทำให้โฉนดที่ดินขาด ชำรุดเสียหายได้ และหากโฉนดที่ดินหาย ชำรุดขึ้นมาควรทำอย่างไร ดูขั้นตอนการขอออกโฉนดที่ดินใหม่ได้ที่นี่

เมื่อรู้ตัวว่าโฉนดที่ดินหาย สิ่งที่ต้องทำอันดับแรกคือการไปแจ้งความต่อเจ้าพนักงานท้องถิ่น เพื่อลงบันทึกประจำวันไว้เป็นหลักฐาน

เป็นการยืนยันว่าเจ้าของที่ดินนั้นไม่ได้นำโฉนดที่ดินไปจำหน่าย จำนอง หรือแลกเปลี่ยนเป็นของผู้อื่น และต้องการจะมาขอออกโฉนดเป็นชื่อเดิม โดยการไปแจ้งความนี้ก็เพื่อแสดงความบริสุทธิ์ว่าการจะไปขอออกโฉนดใหม่ไม่ได้มีเจตนาที่จะทำการทุจริตใด ๆ

จากนั้นเมื่อแจ้งความเรียบร้อย ก็สามารถนำบันทึกประจำวันมาติดต่อกับสำนักงานที่ดินอีกครั้ง เพื่อจะทำการขอออกโฉนดที่ดินใหม่แทนโฉนดที่ดินหาย ซึ่งหากภายหลังมีการทุจริตเกิดขึ้นจริง บันทึกประจำวันนี้จะเป็นหลักฐานนำไปสู่คดีทางอาญาที่มีโทษร้ายแรงได้

หลักฐานที่สามารถรับรองว่าโฉนดที่ดินหายจริงจึงเป็นเรื่องสำคัญมาก บางครั้งเพียงแค่บันทึกประจำวันอาจไม่เพียงพอให้ใช้เป็นหลักฐานเพื่อขอออกโฉนดที่ดินใหม่ได้

เจ้าของที่ดินที่ทำโฉนดที่ดินหายอาจจะต้องหาพยานเพื่อมารับรองว่าเราเป็นเจ้าของที่ดินนั้น ๆ และได้ทำโฉนดสูญหายจริง และสามารถยืนยันพฤติกรรมเจ้าของที่ดินให้มีความน่าเชื่อถือได้ว่าไม่ได้เป็นคนมีหนี้สินหรือมีการนำที่ดินไปจำนองกับนายทุนแล้วมาขอออกโฉนดใหม่

โดยสำนักงานที่ดินกำหนดให้ต้องมีพยานรับรอง 2 คน อาจจะเป็นคนสนิท เพื่อนบ้าน ที่รู้จักเราเป็นอย่างดี และทั้ง 2 คนจำเป็นต้องนำบัตรประชาชนตัวจริงไปแสดงต่อเจ้าพนักงานที่สำนักงานที่ดิน รวมถึงกรอกเอกสารรับรอง พร้อมลงลายมือชื่อต่อหน้าเจ้าพนักงาน เพื่อรองรับเจ้าของที่ดินว่าการขอออกโฉนดที่ดินใหม่เป็นเรื่องจริง ซึ่งหากมีปัญหาภายหลังพยานทั้ง 2 คนจะต้องเป็นพยานในชั้นศาลด้วย

1. กรณีโฉนดที่ดินชำรุด ถ้ามีหลักฐานตรวจสอบได้ คือ มีตำแหน่งที่ดิน เลขที่โฉนดที่ดิน ชื่อและตราประจำตำแหน่งของผู้ว่าราชการจังหวัด และ/หรือชื่อและตราประจำ ตำแหน่ง ของเจ้าพนักงานที่ดินตามลักษณะของแบบโฉนดที่ดิน

2. กรณีหนังสือรับรองการทำประโยชน์ชำรุด การตรวจสอบหลักฐานให้อนุโลมตามข้อ 1

หลักฐานที่ต้องใช้ในกรณีโฉนดที่ดินและหนังสือรับรองการทำประโยชน์ชำรุด มีดังนี้

– โฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์ที่ชำรุด

– บัตรประจำตัวประชาชนผู้ขอ

– ทะเบียนบ้าน

– หลักฐานการเปลี่ยนชื่อ-นามสกุล (ถ้ามี)

กรณีโฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์เป็นอันตรายสูญหายหรือชำรุดไม่สามารถตรวจสอบหลักฐานได้ นอกจากมีหลักฐานดังกล่าวข้างต้นแล้วจะต้องดำเนินการและมีหลักฐานดังนี้

– ต้องนำพยานที่เชื่อถือได้และ/หรือรู้เห็นการสูญหายของโฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์อย่างน้อย 2 คน ไปให้เจ้าหน้าที่สอบสวนและพยานต้องนำบัตรประจำตัวไปแสดงด้วย

– กรณีสูญหาย เนื่องจากการกระทำความผิดทางอาญา ให้นำหลักฐานการแจ้งความต่อพนักงานสอบสวนไปประกอบคำขอด้วย

– ถ้าเป็นกรณีศาลสั่งหรือเจ้าพนักงานตามกฎหมายขอให้ออกใบแทนให้นำคำสั่งหรือคำพิพากษาอันถึงที่สุด หรือหนังสือร้องขอไปด้วย

อีกหนึ่งกรณีที่จำเป็นต้องขอออกโฉนดใหม่ก็คือ กรณีโฉนดที่ดินที่ถือครองกรรมสิทธิ์ร่วม และมีการตรวจสอบเขตที่ดิน แบ่งแยก หรือรวมโฉนด ดังนั้น จึงมีเรื่องของหมายศาลมาเกี่ยวข้องเนื่องจากส่วนใหญ่จะเป็นที่ดินที่ตกอยู่ในสถานะของมรดกตกทอด

ในกรณีศาลสั่งหรือเจ้าพนักงานตามกฎหมายขอให้ออกใบแทนเพื่อรวมโฉนด หรือแยกโฉนด ก็ให้เจ้าของที่นำคำสั่งหรือคำพิพากษาอันถึงที่สุด หรือหนังสือร้องขอไปแสดงต่อเจ้าพนักงานด้วย หากเป็นการแบ่งแยกโฉนด ถ้าผู้ถือครองทั้งหมดไม่สามารถไปยื่นเรื่องพร้อมกัน ให้ทำเป็นหนังสือมอบอำนาจและส่งตัวแทนมายื่นเรื่องได้

จากนั้นเมื่อเตรียมหลักฐานในการขอโฉนดที่ดินใหม่ หรือใบแทนหนังสือแสดงกรรมสิทธิ์ในที่ดินเรียบร้อยแล้วก็สามารถไปติดต่อกับสำนักงานเขตที่ดินในแต่ละพื้นที่ได้เลย

1. รับบัตรคิวจากประชาสัมพันธ์

2. เจ้าหน้าที่รับคำขอและสอบสวน

3. ตรวจสอบหลักฐาน ตรวจหนังสือมอบอำนาจ และพิจารณาสั่งการ

4. ลงบัญชีรับทำการ

5. ตรวจอายัด

6. เขียนใบสั่ง ใบเสร็จและรับเงินค่าธรรมเนียมคำขอ

7. พิมพ์ประกาศ กรณีโฉนดที่ดิน หรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์เป็นอันตรายหรือสูญหาย

8. เจ้าของที่ดินรับประกาศและนำเจ้าหน้าที่ไปปิดประกาศ

9. ประกาศแจกที่ดินให้ปิดในที่เปิดเผย ณ สำนักงานที่ดินท้องที่ สำนักงานเขตหรือที่ว่าการอำเภอ หรือที่ว่าการกิ่งอำเภอท้องที่ ที่ทำการแขวงหรือที่ทำการกำนันท้องที่และในบริเวณที่ดินนั้นแห่งละหนึ่งฉบับ ในเขตเทศบาลให้ปิดไว้ ณ สำนักงานเทศบาลอีกหนึ่งฉบับ

10. ประกาศครบกำหนด 30 วัน ไม่มีผู้โต้แย้งคัดค้าน เบิกแบบพิมพ์ดำเนินการสร้างใบแทน

11. เสนอเจ้าพนักงานที่ดินพิจารณาลงนามในใบแทน และแจ้งเจ้าของที่ดินมารับใบแทน

12. แจกใบแทนให้เจ้าของที่ดิน

1. ค่าคำขอแปลงละ 5 บาท

2. ค่าประกาศแปลงละ 10 บาท (กรณีที่ต้องมีการประกาศ)

3. ค่าปิดประกาศให้แก่ผู้ปิดประกาศ แปลงละ 10 บาท

4. ค่าออกใบแทนโฉนดที่ดินฉบับละ 50 บาท

5. ค่าออกใบแทนหนังสือรับรองการทำประโยชน์ฉบับละ 50 บาท

6. ค่ามอบอำนาจ กรณีที่มีการมอบอำนาจ เรื่องละ 20 บาท

7. ค่าอากรแสตมป์ปิดใบมอบอำนาจ ฉบับละ 30 บาท

8. ค่าคำขอแปลงละ 5 บาท

9. ค่าประกาศแปลงละ 10 บาท (กรณีที่ต้องมีการประกาศ)

10. ค่าปิดประกาศให้แก่ผู้ปิดประกาศ แปลงละ 10 บาท

11. ค่าออกใบแทนโฉนดที่ดินฉบับละ 50 บาท

12. ค่าออกใบแทนหนังสือรับรองการทำประโยชน์ฉบับละ 50 บาท

13. ค่ามอบอำนาจ กรณีที่มีการมอบอำนาจ เรื่องละ 20 บาท

14. ค่าอากรแสตมป์ปิดใบมอบอำนาจ ฉบับละ 30 บาท​

ทั้งนี้ โฉนดที่ดินใหม่ หรือใบแทนที่ได้มาจะไม่เหมือนกับโฉนดที่ดินเก่าที่หาย โดยโฉนดที่ดินใหม่จะมีอักษรแดงประทับบนเอกสารด้วยคำว่า "ใบแทน" เพื่อบอกให้รู้ว่าเอกสารฉบับนี้สามารถใช้แทนโฉนดที่ดินฉบับจริงได้ 100% เมื่อเกิดการทำนิติกรรมหรือมีการแลกเปลี่ยนซื้อขายที่ดินก็สามารถใช้ใบแทนโฉนดที่ดินนี้ได้เลย