4 ปัญหาขยะ และวิธีจัดการเพื่อนบ้านที่ชอบเอาขยะมาทิ้งหน้าบ้านตามกฎหมาย

ปัญหาขยะเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นได้กับบ้านทุกหลัง เพราะการใช้ชีวิตของทุกคนในแทบทุกกิจกรรมของแต่ละวัน ล้วนแล้วแต่เป็นการสร้างขยะอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่ไม่ว่าขยะจะมากหรือน้อย ชิ้นเล็กหรือชิ้นใหญ่ เป็นขยะของตนเองหรือเพื่อนบ้าน หากขยะเหล่านี้ไม่ได้รับการจัดการอย่างถูกต้อง แค่ขยะถุงเดียวก็อาจกลายเป็นปัญหาใหญ่ได้ ปัญหาขยะจึงเป็นเรื่องสำคัญที่ทุกบ้านต้องใส่ใจ

ปัญหาไม่มีรถมาเก็บขยะนั้นอาจเกิดจากหน่วยงานท้องถิ่นไม่ทราบว่ามีผู้อยู่อาศัยใหม่ในพื้นที่ หรือยังกำหนดความถี่ในการส่งรถเก็บขยะไม่ได้ โดยเป็นปัญหาขยะที่มักจะเจอในหมู่บ้านเกิดใหม่ และแจ้งหน่วยงานท้องถิ่นให้แก้ไขได้ ยกเว้นหมู่บ้านที่เก็บค่าขยะรวมกับค่าส่วนกลาง หากนิติบุคคลยังไม่จ่ายค่าเก็บขยะให้ครบถ้วน ก็จะไม่มีรถเข้าไปจัดการเก็บขยะทั้งหมู่บ้าน

สำหรับขยะชิ้นใหญ่ เช่น เครื่องใช้ไฟฟ้า กิ่งไม้ เตียงนอน เฟอร์นิเจอร์ หรือกองซากวัสดุ อาจเป็นปัญหาขยะที่รถขยะไม่สามารถเก็บไปทิ้งให้ได้ เพราะยากต่อการขนย้าย หากบ้านไหนจะทิ้ง ก็ต้องช่วยให้เจ้าหน้าที่ทำงานง่ายขึ้น เช่น ย่อยกิ่งไม้ให้เป็นชิ้นเล็กก่อนใส่ถุงขยะ หรือนำขยะที่ยังพอมีประโยชน์ไปขายกับร้านรับซื้อของเก่า หรือนำไปบริจาคแทนการทิ้ง

เมื่อมีถุงขยะวางทิ้งไว้ สุนัขจรจัดอาจย่องมากัดถุงจนขาด แล้วคุ้ยหาเศษอาหารจนขยะกระจายเต็มหน้าบ้าน หรือแม้จะใส่ถังขยะแล้ว สุนัขก็ยังฉลาดพอที่จะล้มถังลงได้ การแก้ปัญหาขยะ ต้องคำนึงถึงเรื่องของถังขยะหน้าบ้านด้วย โดยเจ้าของบ้านอาจเลือกใช้ถังขยะใบใหญ่ที่ล้มยาก ใช้ถังขยะขนาดใหญ่แบบมีฝาปิด หรือใช้ถังขยะที่มีขาตั้งกันล้ม หรือเก็บถังขยะไว้ในรั้วบ้านจนกว่ารถเก็บขยะจะมาก็ได้

เนื่องจากค่าขยะที่จ่ายทุกเดือนนั้นจำกัดปริมาณขยะที่ทิ้งได้ในแต่ละวัน หากบ้านไหนมีขยะมากเกินปกติ รถเก็บขยะก็จะไม่เก็บไปทิ้ง เพราะปริมาณขยะที่เกินโควตาอาจทำให้รถเต็มก่อนจะเก็บขยะได้ครบทุกบ้าน แต่ถ้ามีเหตุที่ทำให้ขยะมีมากผิดปกติ ก็สามารถแก้ไขปัญหาขยะกองโตได้ด้วยการจ้างหน่วยงานท้องถิ่นให้จัดเก็บขยะเป็นครั้งคราว

บ้านที่อยู่ติดกันมาก ๆ อาจพบปัญหาขยะของเพื่อนบ้านล้นมาถึงเขตรั้วบ้านตนเอง โดยปัญหานี้ต้องเริ่มแก้ไขด้วยการพูดคุยอย่างมีเหตุผล เพราะไม่มีใครอยากให้ขยะของคนอื่นมาอยู่หน้าบ้านของตนเองอย่างแน่นอน แต่ถ้าเพื่อนบ้านดื้อดึงเกินจะพูดคุย ก็สามารถแจ้งนิติบุคคลหรือหน่วยงานท้องถิ่นให้ช่วยจัดการปัญหานี้ได้

บางคนอาจพบกับปัญหาเพื่อนบ้านที่ชอบเอาขยะมาทิ้งในถังขยะหน้าบ้านตน ทั้งจากความตั้งใจ หรือเข้าใจผิดว่าเป็นถังขยะสาธารณะ หมู่บ้านใหม่ ๆ จึงมักจะมีประตูทิ้งขยะแยกต่างหาก เพื่อให้แต่ละบ้านตั้งถังขยะไว้ในรั้วบ้านตนเองโดยรถเก็บขยะยังเก็บไปทิ้งได้ ซึ่งวิธีนี้ช่วยแก้ปัญหาขยะของเพื่อนบ้านที่มักง่ายได้เป็นอย่างดี

ในกรณีที่แก้ปัญหาด้วยวิธีนี้ไม่ได้ ขอให้ลองเจรจากับเพื่อนบ้านดูก่อน หากยังคงไม่เลิกพฤติกรรมทิ้งขยะหน้าบ้านตน ให้แจ้งนิติบุคคลเพื่อเป็นคนกลางในการแก้ไขปัญหา

แต่ถ้ายังไม่ได้ผลดี ก็สามารถเอาผิดทางกฎหมายได้ เพราะถือเป็นการละเมิดสิทธิส่วนบุคคลตามมาตรา 420 ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ และมาตรา 389 ประมวลกฎหมายอาญา ซึ่งมีโทษจำคุกไม่เกิน 1 เดือน หรือปรับไม่เกิน 10,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

ในปัจจุบัน กรุงเทพฯ ปริมณฑล รวมทั้งต่างจังหวัด จะคิดค่าเก็บขยะในอัตราเริ่มต้น 20 บาทต่อเดือน สำหรับเก็บขยะที่มีไม่เกิน 20 ลิตรต่อวัน หากขยะมีมากกว่านั้น ค่าเก็บขยะก็จะสูงขึ้น

กรุงเทพมหานคร ปรับขึ้นค่าเก็บขยะ 3 เท่า แต่หากบ้านไหนช่วยแยกขยะลดเหลือ 20 บาทต่อเดือน เริ่มเดือนตุลาคม 2568 มาจากการปรับข้อบัญญัติกรุงเทพมหานคร เรื่อง ค่าธรรมเนียมการให้บริการในการจัดการสิ่งปฏิกูลหรือมูลฝอยตามกฎหมายว่าด้วยการสาธารณสุข พ.ศ. 2568

โดยข้อบัญญัติดังกล่าวได้กำหนดให้เจ้าของหรือผู้ครอบครองอาคารหรือสถานที่ใด ๆ ที่เป็นแหล่งกำเนิดสิ่งปฏิกูลหรือมูลฝอย ต้องเสียค่าธรรมเนียมการให้บริการในการจัดการสิ่งปฏิกูลหรือมูลฝอยตามที่กำหนด ประกอบด้วย

คิดในอัตราลูกบาศก์เมตรละ 600 บาทต่อครั้ง (ค่าเก็บและขน 300 บาท ค่ากำจัด 300 บาท)

2.1 ค่าเก็บขนและกำจัดมูลฝอยทั่วไป แบบรายเดือน

– กรณีที่มีปริมาณขยะไม่เกิน 20 ลิตรต่อวัน จ่ายค่าธรรมเนียม 60 บาทต่อเดือน (ค่าเก็บและขนเดือนละ 30 บาท ค่ากำจัดเดือนละ 30 บาท)

แต่หากมีการคัดแยกขยะและลงทะเบียนตามหลักเกณฑ์ที่กรุงเทพมหานครกำหนด จะจ่ายค่าธรรมเนียมเท่าเดิมที่เคยจ่าย คือ เดือนละ 20 บาท (ค่าเก็บและขนเดือนละ 10 บาท ค่ากำจัดเดือนละ 10 บาท)

– กรณีที่มีปริมาณขยะมากกว่า 20 ลิตรต่อวัน แต่ไม่เกิน 1 ลูกบาศก์เมตรต่อวัน จ่ายค่าธรรมเนียม 120 บาทต่อ 20 ลิตร

– กรณีที่มีปริมาณขยะเกิน 1 ลูกบาศก์เมตรต่อวัน จ่ายค่าธรรมเนียม 8,000 บาทต่อ 1 ลูกบาศก์เมตร (ค่าเก็บและขน 3,250 บาท และค่ากำจัด 4,750 บาท)

2.2 ค่าเก็บขนและกำจัดมูลฝอยทั่วไป ที่จัดเก็บเป็นครั้งคราว

– กรณีที่มีปริมาณขยะไม่เกิน 500 ลิตร คิดครั้งละ 255 บาท (ค่าเก็บและขน 125 บาท และค่ากำจัด 130 บาท)

– กรณีที่มีปริมาณขยะเกิน 500 ลิตร แต่ไม่เกิน 1 ลูกบาศก์เมตร คิดครั้งละ 370 บาท (ค่าเก็บและขน 180 บาท และค่ากำจัด 190 บาท)

– กรณีที่มีปริมาณขยะเกิน 1 ลูกบาศก์เมตร คิดเป็นหน่วย หน่วยละ 495 บาท (ค่าเก็บและขน 245 บาท และค่ากำจัด 250 บาท)

3.1 ค่าเก็บขนและกำจัดมูลฝอยติดเชื้อ แบบรายเดือน

– กรณีที่มีปริมาณขยะไม่เกิน 13 ลิตรต่อวัน หรือน้ำหนักไม่เกิน 2 กิโลกรัม คิดเดือนละ 780 บาท (ค่าเก็บและขน 300 บาท และค่ากำจัด 480 บาท)

– กรณีที่มีปริมาณขยะเกิน 13 ลิตรต่อวัน หรือน้ำหนักเกิน 2 กิโลกรัม คิดเป็นหน่วย หน่วยละ 480 บาท (ค่าเก็บและขน 300 บาท และค่ากำจัด 480 บาท)

3.2 ค่าเก็บขนและกำจัดมูลฝอยติดเชื้อ ที่จัดเก็บเป็นครั้งคราว

กรณีเป็นครั้งคราว ค่าเก็บและขนมูลฝอยติดเชื้อเก็บเป็น 2 รายการ คือ ค่าบริการ ครั้งละ 3,000 บาท กรณีระยะทางเกิน 10 กิโลเมตร คิดเพิ่มอีกกิโลเมตรละ 15 บาท แต่เมื่อรวมกันแล้วต้องไม่เกิน 5,000 บาท

ส่วนค่าเก็บขน กรณีที่มีปริมาณ 100 ลิตร หรือน้ำหนักไม่เกิน 15 กิโลกรัม คิดครั้งละ 75 บาท กรณีที่มีปริมาณเกิน 100 ลิตร หรือน้ำหนักเกิน 15 กิโลกรัม คิดเป็นหน่วย ทุก ๆ 100 ลิตร หรือทุก ๆ 15 กิโลกรัม หน่วยละ 75 บาท

สำหรับค่ากำจัดมูลฝอยติดเชื้อ แบบเป็นครั้งคราว กรณีมีปริมาณไม่เกิน 6.5 ลิตร หรือน้ำหนักไม่เกิน 1 กิโลกรัม คิดเป็นหน่วย หน่วยละ 8 บาท

อย่างไรก็ตาม เพื่อเป็นการส่งเสริมให้ประชาชนลดและคัดแยกขยะตั้งแต่ต้นทาง กรุงเทพมหานคร ได้ดำเนินโครงการ "บ้านนี้ไม่เทรวม : แยกขยะลดค่าธรรมเนียม" เพื่อให้ประชาชนร่วมดูแลสิ่งแวดล้อมโดยลดและคัดแยกขยะ นำขยะไปใช้ประโยชน์ ซึ่งจะส่งผลให้ปริมาณขยะที่ทิ้งให้กรุงเทพมหานครนำไปกำจัดลดลง ทำให้อัตราค่าธรรมเนียมฯ ที่ต้องจ่ายก็จะลดลงตามไปด้วย

โดยการลงทะเบียนจะแบ่งเป็น 2 รูปแบบ คือ

1. การลงทะเบียนแบบเดี่ยว

สำหรับบ้านพักอาศัยทั่วไปที่มีปริมาณขยะไม่เกิน 20 ลิตรต่อวัน หรือไม่เกิน 4 กิโลกรัม ผู้ที่ลงทะเบียนในกลุ่มนี้ ประกอบด้วย บ้านพักอาศัย บ้านจัดสรรและคอนโดมิเนียม/แฟลต ที่ไม่มีนิติบุคคล

โดยเจ้าของบ้านหรือผู้เช่าที่ประสงค์เข้าร่วมโครงการฯ ลงทะเบียนด้วยตนเองทางแอปพลิเคชัน หรือเว็บไซต์ BKK WASTE PAY กรณีไม่มีสมาร์ทโฟนสามารถลงทะเบียนกับเจ้าหน้าที่ที่จัดเก็บค่าธรรมเนียม หรือลงทะเบียนที่สำนักงานเขตที่บ้านเรือนตั้งอยู่

เริ่มลงทะเบียนล่วงหน้าตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไป และระบบจะแจ้งเตือนให้ส่งภาพหลักฐานการคัดแยกขยะตั้งแต่วันที่ 1 สิงหาคม 2568

สิ่งที่ต้องใช้ในการลงทะเบียน ประกอบด้วย รหัสประจำบ้าน (House ID) 11 หลัก ชื่อ-สุกล เบอร์โทรศัพท์ และภาพถ่ายขยะที่คัดแยก (ขยะเศษอาหาร, ขยะรีไซเคิล, ขยะอันตราย และขยะทั่วไป)

สำหรับ 1 ปีแรก บ้านเรือนที่ลงทะเบียนจะได้รับถุงใส่ขยะเศษอาหาร ทั้งนี้ ระบบจะมีการสุ่มตรวจการคัดแยกขยะทุก ๆ 3 เดือน

2. การลงทะเบียนแบบกลุ่ม

สำหรับหมู่บ้านจัดสรร อาคารชุดพักอาศัย ที่มีนิติบุคคล และชุมชนตามระเบียบกรุงเทพมหานคร ที่มีปริมาณขยะไม่เกิน 20 ลิตรต่อวันต่อหลังหรือต่อห้อง กลุ่มนี้จะเริ่มลงทะเบียนตั้งแต่วันที่ 1 สิงหาคม 2568

โดยสำนักงานเขตพื้นที่จะเชิญนิติบุคคลมาประชุมเพื่อแจ้งรายละเอียดและแนวทางการจัดที่พักรวมมูลฝอยที่คัดแยก 4 ประเภท รวมถึงขั้นตอนและวิธีการลงทะเบียน หลักฐานที่ต้องแนบ เช่น รายงานการประชุมลูกบ้านที่มีมติ รหัสประจำบ้าน (House ID) 11 หลัก ของบ้านทุกหลัง และหลักฐานการใช้ประโยชน์ขยะ